Zon in de laatste jaren

By Jac Brosens, 7 juni, 2012

Vanaf zomer 2022 gebruik ik voor zonopnamen een D18cmF6 Maknewton (Intes MN71). De kijker is bij dit soort opnamen voorzien van een zonnefilter ND3,8 en een continuumfilter. Het ND filter is een grijsfilter dat maar 1/6400 deel van het licht doorlaat en het continuumfilter is een groen filter met smalle doorlaat dat de granulatie van het zonoppervlak beter zichtbaar maakt. Zo kan dan met de Asi294 monochrome camera zowel de gehele zon in een keer worden opgenomen en met een Barlow de details van de zonnevlekken.

Dit type opnamen van de zon noemt men een - witlicht opname- omdat er ook opnamen worden gemaakt met zeer speciale (zeer dure) filters die alleen het licht van een bepaalde zeer smalle spectraallijn doorlaten. Met die filters kunnen dan heel specifieke details zoals b.v. zonnevlammen worden vastgelegd wat bij een -witlichtopname- niet mogelijk is. Wel kan de resolutie van een dergelijke witlichtopname als de seeing meewerk erg groot zijn. Bij dit soort opnamen heeft de seeing (conditie van de atmosfeer) een grote nadelige invloed op de scherpte van het beeld. Die invloed neemt toe als de diameter van de kijker groter wordt en dat is de reden dat ik vroeger voor dit werk een 10 cm lenzenkijker gebruikte. Door de diameter van 18 cm die ik nu gebruikt komt het regelmatig voor dat de scherpte zo beperkt is dat opnamen minder scherp zijn dan met een 10cm kijker.

Vanaf midden 2021 gebruikte ik een tijdje een D250mmF4,8 newton met deze Asi294mm mono webcam voor dit doel. De full-disk is dan direct in prime focus en voor de details is een Barlow toegepast. De grotere diameter leverde niet de winst op die theoretisch verwacht kan worden en als compromis ben ik overgestapt op de huidige kijker van 18 cm. Zo kan ik als de seeing eens een keer erg goed is toch winst maken in de scherpte van de opnamen.

De vroegere foto's werden steeds gemaakt met een 10 cm F 15 refractor (lenzenkijker). Omdat het groene continuum filter maar en smalle kleurband doorlaat kan het objectief een gewone achromaat zijn want een apochromaat geeft geen enkele winst omdat er maar met één kleur gewerkt wordt. Het beeld van de gehele zon werd opgenomen met een Canon 450D in primaire focus. De detailopnamen van de zonnevlekken gebeurde toen met een 2 x Barlow lens en een DMK of ZWO webcam. Alleen als de waarneemcondities voldoende gunstig zijn is het zinvol om deze detailopnamen te maken.

zon 18-7-23

zon

zon 7-7-23

zon 25-6-23

zon 5-6-23

zon 28-5-23

zon 25-5-23

zon 22-5-23

zon 19-5-23

33 zon 30-4-23

32a

Zon 18-1-2023

Na een lange periode waarin weinig zonnevlekken te zien waren zijn tegenwoordig weer regelmatig meerdere zonnevlek groepen te zien. Zo ook op 18 jan. 2023 waar een groot aantal zonnevlekken aanwezig waren. Omdat die dag grote gaten in de bewolking voorkwamen en de seeing redelijk goed was is het gelukt deze grote groep vlekken te kunnen vastleggen. Dit gebeurde met de Intes MN71 (18 cm Mak-Newton) die voorzien was van het Baader D3,8 zonnefilter + continuum en UV-IR block filter en asi 294mm camera. Voor de detailopnamen van de vlekken is ook een 2,5x barlow toegepast.

De verdeling van de vlekken leende zich ervoor om de details van vlekken mooi bij het beeld van de volle zon te voegen wat een bijzonder totaalbeeld opleverde.

Klik hieronder op de foto's om deze in vol formaat in beeld te krijgen !

Zon 15-1-2023

Zon 16-12-2022

Zon 7-10-2022

Zon 4-3-2022

Dat er een hiaat zit in de fotoreeks komt omdat in die jaren de zon heel rustig was waardoor er vrijwel geen zonnevlekken te zien waren. Maar de laatste tijd zie je het aantal zonnevlekken weer toenemen zodat er weer wat te fotograferen is.

27 (klik op de foto voor de volle resolutie)

Zon 2 april 2017